منظور از ارتودنسی مجدد ، تکرار دوباره پروسه درمان ارتودنسی می باشد که در راستای رفع مشکلات ارتودنتیک رفع نشده طی ارتودنسـی قبلی و یا اصلاح ناهنجاری هایی که بعد از ارتودنسی اولیه به مرور زمان برگشته اند ؛ انجام می پذیرد. به طور معمول انجام یک مرتبه ارتودنسی برای تصحیح ایرادات و بی نظمی دندان ها و فکین کفایت می کند ، اما در برخی موارد به دنبال تکرار عادات نادرست و یا تداوم رشد فک ، شاهد آن خواهیم بود که نتیجه درمان تحت تاثیر واقع شده و در نتیجه نیاز به تکرار ارتودنسی ضرورت می یابد. در این مقاله دلائل نیاز به ارتودنسـی مجدد را مورد بررسی قرار داده ایم و در پایان به این موضوع پرداخته ایم که آیا می توان از تکرار ارتودنسی پیشگیری کرد یا خیر؟ اگر تحت درمان ارتودنسی هستید یا این درمان را به تازگی انجام داده اید و نگران هستید نیاز مجدد به ارتودنسی پیدا کنید ، مطالعه این مقاله را از دست ندهید.
دلائل نیاز به ارتودنسی مجدد چیست؟
شایان ذکر است که در پی مشکلات و علل مختلفی ، افراد نیاز به ارتودنسـی مجدد پیدا خواهند کرد. به طور کلی در مواردی که نتیجه درمان قبلی ، دستخوش تغییر شده و دوام نداشته باشد ؛ افراد می بایست نسبت به تکرار پروسه ارتودنسـی اقدام نمایند. در این بخش از مقاله سایر دلائلی که سبب می شوند انجام دوباره ارتودنسی ضرورت یابد را معرفی نموده ایم.
جابجایی مجدد دندان ها
از اصلی ترین پارامترهایی که منجر به آغاز دوباره درمان ارتودنسی می شود ، این است که دندان ها مجددا جابجا شوند. این عارضه زمانی اتفاق خواهد افتاد که فرد نگهدارنده ارتودنسی را به طور مرتب استفاده نکرده باشد. البته در پاره ای موارد نیز افراد اذعان دارند که ریتینر یا اصطلاحا نگهدارنده ارتودنسـی را به طور مرتب استفاده کرده اند ، اما باز هم پس از گذشت چند وقت از پایان روند درمان ارتودنسـی با مشکل جابجایی دندان ها روبرو شده اند. باید بگوییم در چنین مواردی عوامل طبیعی اعم از عملکرد زبان ، عضلات دهان ، فک و حتی فشار وارد آمده بر دندان ها و فکین هنگام جویدن مواد غذایی ؛ زمینه ساز جابجایی دندان ها شده و آن ها را موقعیت سابق خود باز می گردانند.
در حقیقت شایان ذکر است که دندان ها از یک حافظه بیولوژیکی برخوردار بوده و دهان نیز یک محیط پویا است. لذا در صورتی که این پزشک متخصص ارتودنسی به این مسئله توجه نداشته و میان پویایی دهان و ثبات پس از درمان ، توازن و هماهنگی ایجاد نکند ؛ قاعدتا نتایج درمان باز خواهد گشت.
انجام ارتودنسی زیر نظر افراد بی تجربه
کسب نتیجه موفقیت آمیز از ارتودنسـی ، نیازمند این است که برای انجام این پروسه درمانی حتما به یک متخصص ارتودنسی باتجربه و ماهر مراجعه کرده باشید ؛ چرا که موفقیت این درمان مستلزم تشخیص درست و مهارت و ظرافت در اجرا می باشد. از این رو در صورتی که متقاضیان ارتودنسی برای درمان ارتودنسی به افراد کم تجربه یا غیر متخصص مراجعه نمایند ، روند درمان آن ها هرگز مبتنی بر اصول علمی انجام نخواهد شد و به این ترتیب با دردسرهای متعددی از جمله موارد ذیل روبرو خواهند شد :
- عدم تشخیص صحیح مشکلات دندانی یا فکی
- حرکت نکردن کامل دندان ها و عدم قرارگیری آن ها در موقعیت صحیح
- سهل انگاری پزشک در تثبیت نتیجه درمان
باید اشاره داشت که در چنین مواردی ، حتی در صورتی که نتیجه اولیه درمان قابل قبول واقع گردد ؛ به خاطر عدم تثبیت نتیجه درمان ، در طولانی مدت شاهد بی ثباتی دندان ها و نیاز به ارتودنسی مجدد خواهیم بود.
تغییر فکین بعد از ارتودنسی اولیه
درمان ارتودنسی ، موقعی که صفحات رشد فکین بیمار بسته شده باشند و در حقیقت رشد اسکلتی او به اتمام رسیده باشد ؛ به بیشترین ثبات و پایداری خواهد رسید. لذا در مواردی که افراد در سنین رشد اقدام به ارتودنسی نمایند ، به خاطر تداوم رشد فک و تغییراتی که در ساختار استخوان فک اتفاق می افتد ؛ به مرور زمان با بی نظمی مجدد دندان ها مواجه خواهند شد.
از بین رفتن یک یا چند دندان دائمی
زمانی که ارتودنسی اولیه انجام می شود ؛ از دندان های اطراف به عنوان تکیه گاه استفاده می شود تا موقعیت جدید دندان ها به درستی تثبیت گردد. حال آن که چنانچه این دندان ها به دنبال عواملی مثل پوسیدگی ، شکستگی ، بیماری های پرودنتال لثه و مواردی از این قبیل از دست بروند ، دندان هایی که با ارتودنسی اصلاح شده اند به خاطر از دست دادن تکیه گاه خود مجددا شروع به حرکت به طرفین کرده و در نتیجه دوباره نظم آن ها بر هم خورده و موقعیت شان دچار اختلال می شود. در این قبیل موارد برای اصلاح دوباره بی نظمی دندان ها و تصحیح موقعیت آن ها می بایست ارتودنسی مجدد انجام شود.
تکرار عادات نادرست دهانی
برخی عادت های نادرست مثل دندان قروچه که منجر به سایش دندان ها می شود ، می توانند نتیجه ارتودنسـی را تحت تاثیر قرار داده و منجر به جابجایی تدریجی دندان ها شده و حتی در مواردی سبب خرابی ابزار ارتودنسـی شوند. در صورتی که این عادات نادرست ادامه دار شود ، نیاز به آغاز دوباره ارتودنسـی ضرورت خواهد یافت.
راه های پیشگیری از ارتودنسی مجدد
ممکن است این سوال برای تان پیش آمده باشد که آیا می توان از تکرار دوباره ارتودنسـی جلوگیری به عمل آورد یا خیر؟ پاسخ این سوال مثبت است در واقع پیشگیری از ارتودنسـی دوباره ، در صورتی که موارد ذیل رعایت شوند ؛ امکان پذیر خواهد بود :
- بر اساس دستورالعمل ارتودنتیست و طبق توصیه ایشان ، به درستی از نگهدارنده ارتودنسـی استفاده کنید.
- از عادات دهانی غلط نظیر دندان قروچه (ّراکسیسم) خودداری نموده و سعی کنید این عادات را ترک کنید.
- جهت چکاپ های دوره ای ، طبق برنامه زمانبندی شده توسط متخصص ارتودنسـی ؛ به صورت منظم به مطب ایشان مراجعه کنید.
- نسبت به بهداشت دهان و دندان ها توجه داشته و به طور مرتب و بعد از هر وعده غذایی و خوراکی که مصرف می کنید ، از نخ دندان و مسواک استفاده نمایید.
آیا ارتودنسی مجدد درد بیشتری نسبت به ارتودنسی اولیه دارد؟
تاکنون گزارشی که به دردناک تر بودن ارتودنسـی دوباره ، نسبت به ارتودنسـی اولیه دلالت داشته باشد ؛ ثبت نشده است. به هر حال در صورتی که بیماران ابراز ناراحتی از وجود بریس ها و ریتینرهای ارتودنسـی نمایند ، ارتودنتیست برای شان داروی مسکن تجویز کرده و توصیه خواهد نمود که غذاهای نرم را در رژیم غذایی خود بگنجانند.
